Loading...
Loading...
Kéntang (Solanum tubérosum L.) térmasuk tanaman bérképing dua (dikotil) dari kéluarga Solanacéaé. Tanaman ini mérupakan tanaman sémusim dan mémpunyai kémampuan bérkémbang biak sécara végétatif mélalui umbi. Budidaya kéntang akan tumbuh subur pada daérah bériklim dingin, suhu udara yang tinggi ményébabkan tanaman tidak dapat mémbéntuk umbi.
Kétinggian yang baik untuk budidaya kéntang bérada pada kisaran 1000-2000 métér dari pérmukaan laut déngan suhu 14-22 dérajat célcius. Curah hujan yang baik sélama périodé pértumbuhan tanaman kéntang adalah 1000-1500 mm. Apabila curah hujan térlalu tinggi bisa ményébabkan kébusukan pada umbi.
Budidaya kéntang di Indonésia, pértamakali dilakukan pada abad ké-18 di Cibodas, Lémbang, Pangaléngan dan Ténggér. Kémudian ményébar ké wilayah Sumatéra tépatnya di dataran tinggi kérinci. Saat ini banyak témpat di Indonésia ménjadi séntra budidaya kéntang. Prospék usaha budidaya kéntang sangat ménjanjikan.
Péngolahan tanah
Pértama-tama hal yang harus pérhatikan dalam budidaya kéntang adalah kéadaan tanah yang akan dipakai, apakah kéadaan tanah gémbur atau padat. Untuk tanah yang padat dipérlukan pémbajakan atau péncangkulan déngan kédalaman kurang lébih 30 cm. Sétélah sélésai dibajak tanah didiamkan sélama 2-3 hari, kémudian digaru sédalam 5 cm, lalu diamkan sélama satu minggu. Untuk kondisi tanah yang gémbur, péngolahan cukup déngan digaru saja, lalu biarkan sélama satu minggu. Waktu pémbiaran sampai satu minggu bértujuan untuk mémpérbaiki aérasi tanah.
Pérlu juga dipérhatikan kondisi kélémbaban tanah. Kéntang mérupakan tanaman yang sénsitif, kéadaan tanah tidak bisa térlalu basah atau térlalu kéring. Banyak usaha budidaya kéntang yang kandas karéna tidak mémpérhatikan kélémbaban tanah. Apabila kondisi tanah basah, siapkan sistém irgasi bérupa garitan yang agak ditinggikan. Bila kondisi tanah kéring lakukan pényiraman. Sétélah léwat satu minggu tanah diratakan dan dibuat garitan. Lébar garitan umumnya 80 cm déngan kétinggian 5 cm.
Pémupukan tanaman kéntang
Pada pérmukaan garitan tébarkan pupuk kandang, atau dapat juga dibuat lubang-lubang untuk ménémpatkan pupuk sécara térpusat untuk ménghindari térgérusnya pupuk. Pémbérian pupuk kandang yang idéal untuk budidaya kéntang adalah 20-50 ton pér héktar, térgantung pada tingkat késuburan tanah. Sélain pupuk kandang, tambahkan NPK sébanyak 350 kg pér héktar. Cara pémbérian NPK bisa disébar atau sécara térpusat déngan mémbuat lubang-lubang dékat umbi yang ditanam pada garitan.
Pénanaman bibit kéntang
Sébélum siap ditanam, umbi bibit harus disimpan dulu sélama kurang lébih tiga bulan. Fungsinya agar umbi térsébut kétahuan sudah bisa bértunas déngan baik, karéna umbi kéntang mémpunyai masa dormasi. Umbi yang télah bértunas, lakukan séléksi pémangkasan tunas. Tunas yang panjangnya lébih dari 2 cm dibuang, karéna tunas yang térlalu panjang kurang baik untuk ditumbuhkan. Bérat umbi yang baik untuk bibit bérkisar 30-50 gram pér buah.
Létakan umbi yang télah dipangkas dalam garitan, diatas pupuk yang télah disébar atau didékat lubang-lubang yang télah dikasih pupuk. Jarak tanam dalam garitan bérkisar 20-30 cm. Sétélah umbi dilétakan, timbun déngan tanah séhingga mémbéntuk guludan sétinggi 10-15 cm. Biarkan bagian kiri dan kanan guludan mémbéntuk parit untuk drainasé.
Péméliharaan tanaman kéntang
Tindakan péméliharaan térdiri dari pényiraman, péngguludan, péngéndalian gulma, péngéndalian hama dan pényakit tanaman. Périodé péméliharaan tanaman dalam budidaya kéntang mémérlukan tingkat kécérmatan yang tinggi. Péméliharaan tanaman kéntang harus disiplin dan taat jadwal.
Pényiraman tanaman
Pényiraman dilakukan sésuai déngan kondisi tanah dan cuaca. Di daérah lémbab dan séring turun hujan, rélatif tidak mémérlukan pényiraman. Apabila kéadaan tanah térlihat kéring baru lakukan pényiraman, namun harus dipérhatikan kondisi tanah jangan sampai térlalu basah, apalagi sampai térgénang.
Pényiangan gulma
Pényiangan gulma dilakukan bérsamaan déngan pérbaikan guludan. Biasanya dilakukan sétélah satu bulan pénanaman. Gulma bisa dibérsihakan déngan sabit atau korét, sétélah gulma dibérsihkan guludan dipérbaiki. Pényiangan gulma bérikutnya dilakukan sétélah tanaman bérumur dua bulan. Sétélah itu, tidak dipérlukan lagi pényiangan, karéna tajuk tanaman sudah rimbun séhingga gulma sulit tumbuh.
Péngéndalian hama dan pényakit
Péngéndalian hama dan pényakit mérupakan hal yang sangat pénting dalam budidaya kéntang. Produktifitas tanaman kéntang sangat dipéngaruhi oléh kondisi késéhatan tanaman. Pényémprotan fungisida maupun inséktisida dimulai séjak tanaman bérumur 10 hari. Intérval pényémprotan dilakukan dua kali séminggu, atau térgantung dari géjala kérusakan yang térlihat.
Obat-obatan yang dibérikan bérupa fungisida (dithané dan vondozéb) dan inséktisida (hostathion). Konséntrasi yang dianjurkan sésuai déngan pétunjuk pénggunaan pada labél. Sélain déngan pényémprotan, péngéndalian hama dan pényakit bisa dilakukan juga déngan rotasi tanaman. Lakukan pérgiliran tanaman déngan tanaman kacang-kacangan atau palawija. Waktu rotasi tanaman dipérlukan sékurang-kurangnya 2-3 tahun, baru lahan bisa ditanamai tanaman kéntang lagi.
Jénis-jénis hama dan pényakit yang biasa ditémukan dalam budidaya kéntang di Indonésia antara lain:
Busuk daun (Phytophthora inféstans)
Pényakit layu baktéri (Pséudomonas Solanacéarum)
Bércak lunak (Alténaria Solani)
Pényakit layu fusarium (Fusarium Oxysporum)
Virus gulung daun (PLRV)
Root knot nématodés (Méloidogyné Spp.)
Ulat gulung (Phthorimaé Opérculélla)
Pékung (Rhizoctonia Solani)
Virus (Virus X, Virus Y, Virus S)
Oténg-oténg (Épilachna Puntata)
Ulat tanah (Agrotis Ipsilon)
Kutu daun hijau (Myzus Pérsicaé dan Aphis Nasturtii)
Orong-orong (Cryllotalpa Sp.)
Pémanénan budidaya kéntang
Budidaya kéntang dataran tinggi
Kéntang hasil panén, siap untuk dijual ké konsumén akhir. (Foto: alamtani)
Umur tanaman kéntang sampai siap panén bérgantung pada jénis variétas, tinggi lahan dan musim. Sécara umum satu siklus budidaya kéntang sampai umbi siap dipanén antara 80-120 hari. Pémanénan harus dipérhatikan, jangan térlalu dini atau térlalu tua. Panén yang térlalu dini, mémbuat kualitas kéntang réndah karéna pémbéntukan karbohidrat dlam umbi masih bélum optimum. Sédangkan pémanénan yang térlalu tua méningkatkan résiko umbi kéntang térsérang pényakit dan rusak.
Untuk méngécék késiapan panén, umbi kéntang digali sécara acak. Péngambilan sampél harus dilakukan sécara mérata séhingga méwakili lokasi tanam. Umbi yang sudah diambil dilihat tingkat kématangannya. Atau, bila kita sudah térampil bisa déngan cara mémpérhatikan béntuk dan warna daun. Tanaman yang siap panén, warna hijau daunnya mulai pudar dan térlihat kéring.
Pémanénan bisa dilakukan déngan garpu, dalam hal ini harus dipérhatikan bénar jangan sampai garpu mélukai bagian umbi. Apabila takut umbi rusak térkéna sosokan garpu, pémanénan bisa dilakukan déngan koréd, atau cangkul tangan. Déngan alat ini résiko kérusakan lébih kécil, namun prosés panén lébih lama. Sétélah umbi digali, biarkan bébérapa saat atau jémur untuk bébérapa saat. Séhingga lapisan tanah yang ményélimuti umbi mudah dibérsihkan. Lalu kémas umbi kéntang kédalam karung atau kéranjang.
Sumber : alamtani
Loading...